Ekologia jest to dziedzina biologii zajmująca się badaniem zależności pomiędzy organizmami, a otaczającym je środowiskiem oraz organizmami między sobą. 

Chociaż zjawiska jakie są przez nią opisywane znane były od dawna, ekologia jako samodzielna nauka rozwinęła się dopiero w XIX wieku. Jej zadaniem jest opisywanie porządku i nieporządku w przyrodzie oraz wynikających z nich konsekwencji dla biosfery oraz człowieka.

Termin ekologia po raz pierwszy wprowadził do użycia w 1866 roku niemiecki biolog i ewolucjonista Ernst Haeckel. Określenie to pierwotnie odnosiło się do badań nad zwierzętami i ich relacjami ze światem organicznym i nieorganicznym.

Ekologia w znaczeniu potocznym

W dzisiejszych czasach pojęcie ekologia oraz określenie ekologiczny są używane w języku potocznym mało precyzyjnie, w odniesieniu np. do nauki o ochronie środowiska, do ochrony środowiska a nawet do ekozofi (filozofii ekologicznej), działalności społecznej czy artystycznej. Słowo ekologiczne oraz sam przedrostek eko- najczęściej występują w znaczeniu “nieszkodzące środowisku”. Utożsamianie tych dwóch pojęć jest z naukowego punktu widzenia błędne, jednakże należy mieć na uwadze, że przyjęło się ono w  języku potocznym. 

Organizacja ekologii

Wyróżniamy dwa główne działy ekologii – ekologię gatunku oraz ekologię zespołów wielogatunkowych. W zakres ekologii gatunku wchodzi: 

• Ekologia ewolucyjna – historia życia i ewolucji gatunków
• Ekologia populacyjna – zagadnienia dynamiki lokalnych populacji, zasięgu, rozmieszczenia
• Autekologię – naukę o funkcjonowaniu organizmów w ich środowisku
• Synekologię – ekologię grup osobników.

Podstawowym systemem ekologicznym jest populacja – grupa osobników jednego gatunku na określonym terenie, krzyżujących się między sobą. Zróżnicowanie osobników w populacji nazywa się strukturą populacji. Zbiór populacji wzajemnie na siebie oddziałujących to biocenoza. Środowisko z jakim związana jest biocenoza określa się mianem biotopu. Biotop wraz z biocenozą tworzą jeden system powiązany wieloma zależnościami. Jest to ekosystem. Ekologia zajmuje się również jeszcze bardziej złożonymi systemami, z których największy to biosfera – przestrzeń świata zajęta przez organizmy żywe.